Artikel: Tentoonstelling april 2009 Ton Mertens
Mertens op ontdekkingstocht Ton Mertens is al vroeg in zijn leven met kunst van hoog niveau in aanraking gekomen. Op zijn 13e vertrok hij zelfstandig naar Parijs met de trein en zag toen al de bijzondere schoonheid van het Parijs kunstaanbod. Later op z'n17e reisde hij af naar de Côte d'Azur waar hij kunstenaars ontmoette zoals Marc Chagall en de beeldhouwer Cesar. Na zijn terugkeer studeerde hij enkele jaren op de St Joost Academie te Breda. Sindsdien heeft hij zich zelfstandig verder ontwikkeld als kunstenaar. Al vroeg in zijn schildercarrière verschijnen de voor Mertens typische Donna's in de voorstellingen en de voor hem karakteristieke exotische inslag. Aanvankelijk werkte hij met temperatechniek op schilderskarton, later ging hij werken met acrylverf op doek, zodat er geen noodzaak meer bestond om het werk te beschermen met glas. Maar voor het zover was zijn nog veel abstracte werken gemaakt met patronen in reliëf uitgevoerd.
De kunstenaar als chroniquer Door de jaren heen is de exotische stijl gebleven die het gevolg is van de interesse voor de mens; zijn historische context en vermogen tot verbeelding. De mens, die in staat is zijn eigen culturele context te scheppen, is een fascinerend gegeven en geeft voeding aan reflectie over zijn verhouding tot de natuur; cultuur en de verhouding tussen heden, verleden en toekomst. De veelheid van tradities die ons gedrag; denken en gevoelens mede bepalen kunnen in de wetenschap heel analytisch worden benaderd, maar de beeldende kunst heeft surplus van een meer synthetische benadering. Mertens jongleert met deze complexe werkelijkheid en laat ons als kijker nieuwe aspecten ervaren van de wereld waarin we leven.
Esthetische schilderijen? Dat de doeken soms heel fragmentarisch gecomponeerd zijn, is een noodzakelijk “kwaad” om bepaalde associatiemogelijkheden niet volledig buiten spel te zetten. Het geeft de kunstenaar vrij spel om vastgeroeste gebruiken en betekenissen een nieuw elan te geven. Afwisselend spelen de esthetiek van de vormgeving en de juiste context voor de inhoud de hoofdrol. Veel laat Mertens van de kijker afhangen voor de interpretatie van de inhoud. De kijker wordt met summiere tekens op weg geholpen voor de ontrafeling van de boodschap, maar het is nergens dwingend. We blijven als toeschouwer vrij om alleen de esthetische component te waarderen. Iemand die verder wil gaan wordt alle ruimte geboden om nieuwe ingangen te vinden voor de verhaallijn die met de voorstelling is gegeven. De aanwijzingen zijn zo subtiel dat vaak pas na zorgvuldige bestudering blijkt dat een gezicht geschilderd is als een masker waar een persoonlijke geschiedenis achter schuil gaat. Het masker blijkt een maskerade voor een getekend leven. Een leven dat kwetsbaar is wil niet rechtstreeks getoond worden. We komen het litteken van de kwetsuur eigenlijk pas op het spoor als we kijken naar de attributen en toegevoegde objecten. Een pop met een gebroken been onthult via een omweg dat er wat gaande is of wat er gaande is geweest. Door de omweg die de kijker moet maken om tot zijn conclusies te komen is het werk van Mertens nooit shockerend, in tegendeel, de kijker wordt ten volle gerespecteerd en kan zelf bepalen wat toegelaten wordt.
Symbolische schilderkunst Mertens is als schilder een echte symbolist omdat hij even als de symbolisten van de 19e eeuw laat zien dat de beste ideeën beter verhuld weergegeven kunnen worden. Als Mertens de getallen 121 achter elkaar weergeeft, dan kunnen we denken aan matafysische logica, maar ook aan het toegangsnummer voor New York. Een pop kan een verwijzing zijn naar de jeugd en het spel maar ook de constructie van (de) persoonlijke identiteit symboliseren. Een andere associatie is te maken met de voorouderbeelden die een belangrijke functie vervullen bij natuurvolkeren. Deze beelden bieden bescherming en bieden middels het impliciete gebruik van de stamboom identiteit aan de gebruiker.
Exposities Ton Mertens: Galerie Delfi Form, Zwolle, 1991, 1994, 1998, 2002, 2005, 2007, 2009: 23 april t/m 23 mei Er zijn altijd schilderijen op voorraad van Ton Mertens bij Galerie Delfi Form.